Zaczynamy grać na congach cz.2

Nie zamierzam jednak upraszczać samej techniki, aby przypadkiem takie oryginalne rytmy, jak: calypso, bomba, conga, rumba, bembe, nie zaczęły brzmieć jak zupełnie coś innego. Nauka będzie obejmowała każdy kolejny rytm krok po kroku, tak, aby w kolejnym etapie umieć złożyć całość, czyli nakładać na siebie różne partie.

Ułatwieniem jest, gdy partie perkusyjne są przedstawione w formie pisanej. Nawet, jeśli posiada się swojego nauczyciela, który dokładnie tłumaczy, co grać i jak to grać, to po skończonej godzinie ćwiczeń ciężko wszystko ponownie poprawnie odtworzyć. Ponieważ większość z nas jest wzrokowcami to powoduje, że przydatny, a nawet potrzebny jest pewien system notacji. Przyjęty przeze mnie system jest inny niż standardowa notacja muzyczna. Do określania różnych uderzeń wykorzystuję różne symbole, co ułatwia zapamiętywanie. Każdy symbol sugeruje brzmienie lub pozycję ręki poszczególnych uderzeń. Prościej nie można było.

Partie perkusyjne zostały ułożone w kolejności uwzględniającej stopień trudności, poczynając od najprostszych. Niepotrzebne jest żadne doświadczenie perkusyjne, aby móc przystąpić do nauki. Natomiast, aby zacząć naukę, potrzebny jest pojedynczy bęben conga. Jeśli go jednak jeszcze nie posiadasz, możesz grać na garnku lub wiadrze odwróconym do góry dnem. Mam nadzieję, że po niedługim czasie zdobędziesz prawdziwy bęben lub nawet dwa. Pomimo, że lekcje napisane są tak, że może z nich uczyć się jedna osoba, dobrą rzeczą jest mieć partnera lub nawet grupę do grania, ponieważ wtedy nauka sprawniej idzie i przynosi większą satysfakcję. Można grać równocześnie różne partie, a także uczyć się słuchać podczas gry.

W najwyższym rzędzie jest informacja, jak wyliczać rytm, środkowy podaje, kiedy i jak uderzać w bęben. Dolny rząd to informacja, którą ręką uderzyć. Wszystkie rytmy są na dwie ręce, ręka prawa jest najczęściej dominującą. Dla leworęcznych można zamienić oznaczenia rąk.

LEKCJA 1. Partia calypso dla wysokiego i średniego bębna, uderzenia OPEN i TOUCH

Są dwa podstawowe, wyróżniające uderzenia. To uderzenia OPEN i SLAP. Zaczynamy od uderzenia OPEN (ton otwarty). Uderzenie to jest postrzegane jako osnowa, esencja rytmu. Wydobywa z bębna czysty dźwięk o dokładnie określonej wysokości.

Aby wydobyć ton otwarty, należy ułożyć dłonie w odpowiedniej pozycji. Wyobrażając sobie swój bęben jako tarczę zegara, umieść prawą rękę pomiędzy godziną "czwartą" i "piątą", a lewą rękę pomiędzy "siódmą" i "ósmą". Dłonie i przedramiona powinny być ułożone w taki sposób, aby łokieć i palec środkowy tworzyły linię prostą. Taki układ nazywać będziemy pozycją wyjściową. (Fot. 1)

Uderzenie OPEN powstaje przez odbijanie palców od głowy bębna. Prawidłowy ton uzyskuje się skupiając uwagę na współpracy dłoni z krawędzią bębna, a nie na pracę palców. Dłoń trzymana we właściwej pozycji spowoduje, że palce same wykonają swoją pracę.

Trzymając rękę na niewielkiej wysokości (10-15 cm) nad bębnem zbliż ją do bębna obniżając przedramię i dodając lekki ruch nadgarstka. Dłoń powinna uderzyć krawędź głowy bębna tuż poniżej łączeń palców z dłonią (uderzenie bezpośrednio w łączenia palców z dłonią może im zaszkodzić). (Fot. 2)

Palce powinny być złączone, ale kciuk powinien "odstawać" na zewnątrz, aby nie stykał się z bębnem. W momencie uderzenia dłoń powinna być w jednej linii z przedramieniem, a ramię i przedramię powinny tworzyć niewielki kąt. Palce powinny być rozluźnione, by swobodnie odbiły się w momencie uderzenia, po czym powinny znaleźć się w jednej linii z dłonią i ramieniem. (Fot. 3)

Pierwsza partia do zagrania, na podstawie instrukcji uderzenia OPEN. Partia wysokiego bębna stylu calypso. Sama w sobie nie ma nic specjalnego, ale jest bardzo istotna, gdy grana z innymi partiami stylu calypso.

Następne uderzenie, najłatwiejsze i zarazem najcichsze uderzenie TOUCH. Wystarczy, aby w tym uderzeniu opuszkami palców dotknąć głowy bębna. Pozycja wyjściowa jest taka sama jak przy uderzeniu OPEN. Następnie na przemian raz jedną ręką, raz drugą opuść palce na bęben i podnieś je. Dłonie nie mogą stykać się z bębnem. Uderzenie TOUCH służy najczęściej do utrzymywania tempa. Grać można je tam, gdzie nie ma podstawowych uderzeń rytmu (puste pola diagramu). (Fot. 4)

Nie ma reguły stosowania tego uderzenia, ale ważne, by nie zmieniło ono brzmienia podstawowego granego rytmu. Łącząc oba poznane uderzenia można zagrać kolejny rytm. Partia calypso dla średniego bębna. Grając należy głośno wyliczać (raz i dwa i trzy i cztery i).

Nowy rytm należy grać wolno. Ważna jest dokładność, a nie szybkość.

LEKCJA 2. Partia conga dla bębna wysokiego i uderzenia SLAP.

Wymienione poprzednio obok uderzenia OPEN uderzenia SLAP jest przeciwieństwem tego pierwszego. Mimo, że z początku może wydawać się proste, wymaga przećwiczenia i praktyki, aby z czasem doskonale umieć je wykonywać.

Podobnie, jak przy uderzeniu OPEN, zasadnicze znaczenie ma układ dłoni w stosunku do krawędzi bębna. Przy uderzeniu SLAP dolna połowa dłoni uderza w krawędź, a nie górna, jak ma to miejsce przy uderzeniu OPEN. Przy uderzeniu SLAP ręka lekko przesuwa się w kierunku środka bębna. (Fot. 5)

Zaczynamy od pozycji wyjściowej z uderzenia OPEN, ale tutaj dodatkowo należy przekręcić dłoń w nadgarstku. Palce należy opuścić na głowę bębna, przesuwając jednocześnie dłoń w dół i trochę w przód, w kierunku krawędzi bębna. Dłoń układamy w "koszyczek", aby jedynie opuszki palców uderzały w bęben.

Palce powinny być złączone lub lekko rozchylone, natomiast kciuk wystawać na zewnątrz tak, jak w uderzeniu OPEN. Przy uderzeniu SLAP nie można pozwolić palcom odbijać się, ale należy pozostawić je na chwilę na bębnie, to ma wpływ na wydźwięk przy tym uderzeniu. Nie ma tu miejsca na dodatkowe wibracje membrany. Ćwiczenie z wykorzystaniem uderzenia SLAP. Partia wysokiego bębna z rytmu o nazwie conga (CONE-gah).

Dodatkowo brzmienie uderzenia SLAP można przytłumić, gdy drugą rękę położy się na membranie. W powyższym ćwiczeniu wystarczy pozostawić prawą rękę i zdjąć ją po uderzeniu lewą ręką. Tłumiąc nie trzeba dociskać bębna, wystarczy przyłożyć rękę. Uderzenie OPEN musi pozostać nietłumione. Wolna ręka powinna znajdować się daleko od bębna.

Dominik Muszyński

Lekcja ukazała się w numerze październik 2016